Nội dung
Trở thành “vương” hay “thánh”
Việc được gọi là “vương” có thể là mục tiêu của nhiều người. Trong thời đại ngày nay, ai mà không muốn trở thành trung tâm, có thể quyết định mọi thứ? Tuy nhiên, bạn có bao giờ nghĩ đến việc trở thành “thánh”? Ở Trung Quốc có câu nói cổ “Nội thánh ngoại vương”, tại sao lại như vậy?
Câu chuyện “Hạ xe khóc tội”
Hãy cùng xem câu chuyện kỳ lạ được ghi lại trong “Thuyết uyển – Quân đạo” của Lưu Hướng thời Hán: “Vua Vũ khi ra ngoài gặp người phạm tội, xuống xe hỏi và khóc”. Sau này, câu thành ngữ “Hạ xe khóc tội” đã được truyền lại, liệu có ý nghĩa sâu xa gì trong đó không? Một vị “vương” ở ngôi tối cao, lãnh đạo chúng sinh, thấy tội phạm tại sao lại khóc?
Một lần, vua Vũ đi tuần, tình cờ có một người phạm tội bị áp giải qua trước xe của ông. Vua Vũ xuống xe hỏi rõ nguyên nhân rồi rơi nước mắt. Người bên cạnh không hiểu hỏi: “Người này ăn cắp đồ của người khác, đáng bị trừng phạt, tại sao đại vương lại khóc?”
Vua Vũ lau nước mắt và nói: “Ta không khóc vì người này, mà khóc cho chính mình. Khi Nghiêu và Thuấn làm vương, họ dùng đức hạnh để cảm hóa người dân, khiến dân chúng đồng tâm đồng đức, không ai phạm tội. Giờ ta làm vương, dân chúng lại làm những việc tổn hại người khác để lợi mình. Vì vậy, người phạm tội tuy là dân chúng, nhưng thực ra là do đức hạnh của ta không đủ. Ta cảm thấy đau lòng không phải vì người phạm tội, mà vì đức hạnh của ta không bằng Nghiêu Thuấn.”
Ý nghĩa của câu nói “Nội thánh ngoại vương”
Rõ ràng, vua Vũ không bị cảm xúc chi phối, không phải thương xót tội nhân sẽ bị trừng phạt, mà là cảm thán đức hạnh của mình không đủ, không đủ để cảm hóa dân chúng, thể hiện đạo vương của thánh nhân trong nỗi đau.
Điều này có thể khiến những người giữ quan điểm thực dụng hiện đại khó hiểu.
Thực ra, khi con người bị cảm xúc chi phối, những gì họ thấy và cảm nhận luôn là người khác và thế giới bên ngoài, bị cuốn vào đó sẽ sinh ra nhiều quan niệm và cảm xúc phức tạp hơn. Các bậc thánh nhân cổ đại không bị cảm xúc dẫn dắt, có thể từ ngoài cuộc nhìn rõ khoảng cách giữa mình và quy luật đạo lớn, từ đó nâng cao tâm hồn bằng lý trí, khi nâng cao nội tâm của mình, tự nhiên sẽ dẫn dắt người và sự việc xung quanh phát triển và thay đổi theo hướng tốt đẹp. Có lẽ đây chính là sức hút lớn “đồng tâm đồng đức” mà các bậc thánh vương cần có, không giống như chúng ta hiểu theo quan điểm hiện đại, dựa vào hình phạt, quân đội, quyền lực hay của cải vật chất.
Trở thành vương thật sự
Có thể thấy, người làm vương thực sự là người có thể nhận thức và nắm bắt được thiên, địa, nhân, tức là quy luật phát triển của vũ trụ, trái đất và xã hội loài người, là người thuận theo đạo phát triển của thiên, địa, nhân. Nói cách khác, nếu không học theo quy luật đạo lớn để trở thành thánh hiền, thì không thể trở thành “vương” thực sự trong lòng dân chúng!
Câu chuyện về vua Đại Vũ là minh chứng cho tầm quan trọng của việc tu dưỡng bản thân trong việc trở thành một vị vua lý tưởng. “Nội thánh ngoại vương” là một triết lý sâu sắc, không chỉ áp dụng cho các vị vua mà còn cho tất cả mọi người trong xã hội. Khi mỗi người đều ý thức được tầm quan trọng của việc tu dưỡng bản thân, chúng ta sẽ góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp và văn minh hơn.
Dựa trên bản tiếng Trung: http://kzg.io/gb4SQS